El Anatomisi
El Anatomisi
Parmak ve Bilek Kemikleri
El kemikleri 8 karpal, 5 metakarpal ve 14 falankstan olusur.
Karpal kemikler ulnardan radiale dogru
Proksimal sirada :Psimorme, Triquetrum, Lunatum ve Sqafoideum dan olusur.
Distal sirada ise : Hamatum, Capitatum, Trapezoideum, Trapezium'dur.
Capitatum el bileginin merkezinde bulunur.
Elin sabit birimi: 2-3 Metakarp, Trapezoideum ve Capitatumdan olusur. Diger kemikler bu sabit birime göreceli olarak hareket ederler. Bu sabit birime ECRbrevis yapismaktadir. ECRB bilegi sabitleyerek fleksor hareketleri saglar. Bu sebeple asla feda esilemeyecek bir tendondur.
Elin Koruyucu Pozisyonu:Interfalangeal eklemler her pozisyonda stabil iken, Metakarpofalengeal eklemler 90 derece fleksiyonda stabildir. Bu sebeple elin koruyucu pozisyonunda kollateral ligamanlarin kisalmasini onlemek icin el bilegi 30 derece ekstansiyon, MP eklem 90 derece fleksiyon ve IP eklemler 15 derece fleksiyonda tutulur. Baþparmak hafif abduksiyon ve felksiyonda olmalidir
Elin Hareket Sistemi
El hareketlerini saglayan kaslar ön kolda bulunan ekstrensek ve elde bulunan intrensek kas gruplari olarak iki gruba ayrilir:
A- Ekstrensek kaslar
1- Fleksörler (PL, FCR, FCU, PT, FDS, FDP ve FPL)
2- Ekstansörler (BR, ECU, ECRL, ECRB, APL, EPB, EPL, EDC, EIP ve EDm)
B-Intrensek kaslar
1- Tenar grup (APB, OP, FPB, Add.P)
2- Hipotenar grup (ADm, FDm, ODm)
3- Santral Grup (4 Dorsal interosseöz, 3 Volar interosseöz ve 4 Lumbrikal)
Fleksör grubu - FCU ve FDP 4-5 haric - Median sinir innerveeder. FCU ve FDP 4-5'i ulnar sinir innerve eder.
FDS ler middle falankslara yapisir ve her parmak icin ayri hareket verebilirler, oysa FDPler distal falankskara yapisir ve diger parmaklarý da etkilerler.
Pulley Sistemi
Falanks hareketlerini derin ve yüzeyel fleksör tendonlar saglar. Bir olta gibi hareket edebilmesi icin bu tendonlar fibroz kiliflar icinde hareket ederler. Bu kilif yapilarina pulley sisyemi diyoruz. Horizontal (A grubu) ve Capraz (C grubu ) pulleyler mevcuttur. Konum ve fonlksiyonlari sebebi ile A2 ve A4 pulley hasarlari mutlaka tamir edilmelidir. Proksimalden distale dogru pulleyler:
A1: Metakarp distali
A2: MP eklemden proksimal falanks proksimaline kadar
C1: Proksimal falanks ortasi
A3: PIP eklem proksimali
C2: PIP eklem
A4: Middle falanks proksimali
C3: Middle falanksortasi
A5: Middle falanks distali
El Bilegindeki Kompartmanlar
Fleksör Kompartmanlar:
1- KARPAL TÜNEL: Tabanini karpal kemikler, Tavanini Transvers carpal ligaman (TCL) yapar. Icinden 4 FDS, 4 FDP, FPL ve Median sinir gecer.
2- GUYON KANALI: Karpal tünelin yüzeyelinde ve ulnar tarafinda bulunur. Tabanini TCL, tavanini Volar carpal ligaman lateralini psiforme yapar. Bu kanaldan ulnar arter ve sinir gecer.
Ekstansör (Dorsal) Kompartmanlar:
1- APL, EPB (bkz: De Quervain Hastaligi ve Finkelstein testi)
2- ECRL, ECRB
3- EPL
4- EIP, EDC (4 adet)
5- EDm
6- ECU
Önkol Fleksör Kaslar
Fleksör kaslar bilek ve parmak fleksiyonlarindan sorumlu olup -FCU ve FDP 4-5 hariç- median sinir tarafindan innerve edilirler. FCU ve FDP 4-5 ise ulnar sinir tarafından innerve edilir.
Palmaris Longus (PL): Küçük bir gövde uzun bir tendonu vardir. Fonksiyonel önemi azdir. Avuç ici cildinin gerginlesmesini saglar. Palmar fasyada sonlanir. İnsanlarin %20 sinde yoktur. Tendon grefti olmasi sebebi ile önemlidir.
Fleksör Carpi Radialis ve Ulnaris (FCU ve FCR): Bilek fleksör kaslaridir. FCR daha güclüdür.
Fleksör Palmaris Longus (FPL): Başparmak uzun fleksörüdür. (Fleksör Palmaris Brevis ise intrensek adaledir)
Fleksör tendon kesilerinin onarimi:
- Erken fizyoterapi (48 saat sonra) gerekir
- 3 hafta atel uygulanir
- En sik komplikasyon -özellikle 2. bölgede- yapisikliktir.
Önkol Ekstansör Kaslar
Ekstansör tendonlar el bilegindeki kompartmanlardan gecerek insersiolara ulasirlar.
1. Kompartman APL ve EPB tendonlarinin gectigi kompartman olup tenosinovitine De Quervain Hastaligi denir. Finlekstein testi ile tani koyulur. Agri ve hassasiyet mevcuttur.
Ekstansör Digitorum Comminis (EDC) tendonlari intertendinöz baglarla bir birine baglidirlar. 2. ve 5. parmakların ayrıca kendilerine özel ekstansörleri bulunur. Bunlar Ekstansör Indiccis Proprium ve Ekstansör Digiti Minimi (EIP, EDm) dir.
Ekstansör mekanizma : Ekstrensek ekstansörler ile intrenseklerin birlesmesi ile olusur.
Ekstansör tendon kesilerinin onarimi:
- 4 hafta atel uygulanir
- Yapisiklik nadiren görülen bir komplikasyondur.
- PIP ve DIP eklem seviyesindeki yaralanmalarda 6 hafta immobilizasyon gerekir.
- PIP eklem seviyesindeki (Zon 3) hasarlarda Boutonniere deformitesi olusur.
- DIP eklem seviyesindeki (Zon 1) hasarlarda Mallet Finger deformitesi görülür.
El Intrensek (Ayasındaki) Kaslari
B-Intrensek kaslar
1- Tenar grup (APB, OP, FPB, Add.P)
2- Hipotenar grup (ADm, FDm, ODm)
3- Santral Grup (4 Dorsal interosseöz, 3 Volar interosseöz ve 4 Lumbrikal)
Santral grup:
- Dorsal interosseöz 4 adet: 2,3,3,4 falankslara yapisir. Parmaklari birbirinden uzaklastirir.
- Volar interosseöz 3 adet: 2,4,5 falankslara yapisir. Parmaklari birbirine yaklastirir.
- Lumbrikaller 4 adet: 2,3,4,5 falankslara yapisir. Parmaklari radial tarafa ceker ve birbirilerine yaklastirir.
Önkol ve Elde Sinir Sistemi
MOTOR INNERVASYONLAR :
Median Sinir : PT, FCR, PL, FDS,
APB, OP, FPB sup, Lumb 1,2 [intrensek kas grubundan]
anterior interosseöz dali ile PQ, FPL, FDP 2,3
Ulnar Sinir : FCU, ADm,FDm, ODm, DI, VI, FDP 4,5,
AddP, FPB deep, Lumb 3,4 [intrensek kas grubundan]
Tüm (dorsal ve volar) interosseoz kaslar [intrensek kas grubundan]
Radial Sinir : BR, ECRL, ECRB, Suppinaor
posterior interosseöz dali ile APL, EPB, EPL, EDC, EIP, EDm, ECU
Hic bir interosseöz kas innerve etmez.
DUYSAL INNERVASYONLAR :
Median Sinir : Volar yüzde radial tarafta ilk 3,5 parmak ve radial el yariminin duyusunu tasir.
Dorsal yüzde 2,3 parmak ile 4. parmak radial tarafýnýn PIP eklem distalinin duyusunu tasir.
Ulnar Sinir : El ulnar yarimi ile ulnar taraf 1,5 parmak duyusunu tasir.
Radial Sinir : El dorsal yüz radial yarimi PIP ekleme kadar olan alanin duyusunu tasir.
Ulnar ve Radial Sinir Duyu ve Motor Fonksiyonlari
Arter Sistemi (Önkol ve El)
